Crempogau fegan

Peidiwch â phoeni dwi ddim wedi llwyr ymwrthod â chynnyrch llaeth, ond anffodus i fy nai bach pwyll mae ganddo alergedd i laeth ac wyau. Fel minnau roedd o a fy nith Lleucu wedi dod at fy chwaer Annest am y gwyliau, felly’r bore ma, a hithau yn ddiwrnod crempog, bu raid i ni ganfod rysáit fyddai’n gwneud crempogau oedd yn addas iddo fo hefyd.

Roedd gan  fy mrawd alergedd i laeth ac wyau pan oedd o’n fach a dwi’n cofio bod diwrnod crempog wastad yn dipyn o siom iddo. Byddai mam yn ceisio gwneud rhai fegan iddo fo, ond doedden nhw byth cystal â rhai fy chwaer a minnau. Doedden nhw ddim o’r un ansawdd a wastad yn edrych bach yn anaemic. Ond mae’n siŵr ei bod hi’n anodd iawn ar mam bryd hynny, doedd hi ddim yn bosib chwilio am ryseitiau ar y we, fel da i’n gallu gwneud rwan, a doedd cynnyrch heb laeth ddim i’w ganfod mor hawdd yn y siop leol – yn enwedig mewn tref fach fel Dolgellau.

Ond yn lwcus i ni mae yna lwyth o bobl yn torri llaeth allan o’u deiet nawr, boed raid iddyn nhw neu beidio felly roedd hi’n ddigon hawdd canfod rysait ar gyfer crempog heb wyau na llaeth ynddo.

Mae’n rhaid cyfaddef fy mod i ychydig yn amheus – heblaw am y blawd, y llaeth a’r wyau yw prif gynhwysion crempog, ond mae’r rysait yma ar gyfer cremogau bach, yn gwneud rhai ysgafn a blasus. Mae’n dweud cyfrolau mai nid dim ond Pwyll fwytawodd rhain, a bod pawb arall wedi eu mwynhau cymaint a’r crempogau traddodiadol.

 Cynhwysion

75g o flawd plaen

1 llwy de o siwgr mân

1 llwy de o bowdr codi

pinsied o haeln

150ml o laeth soya

1 llwy bwdin o olew llysiau

Dull

Rhowch y blawd, siwgr, powdr codi a’r halen mewn powlen. gwnewch bant yn y canol ac ychwanegu’r llaeth soya ac olew a’i gymysgu.

Cynheswch eich padell ffrio, ac irwch unai gydag ychydig o olew neu fenyn soya. Rhowch lond llwy fawr o’r gymysgedd yn y badell – gallwch wneud o leiaf dau ar y tro – a’u goginio nes bod swigod i’w gweld ar y top. Trwoch drosodd a’u goginio am ychydig o funudau ymhellach nes eu bod wedi brownio ar y ddau ochr.

Ailadroddwch gyda gweddill y cytew.

Llond bol o grempog

O ystyried eu bod nhw mor syml, mae yna rywbeth moethus iawn am blatiaid mawr o grempogau. Boed chi’n eu bwyta efo siwgr a lemon clasurol, eu llenwi gyda chaws a ham neu hyd yn oed yn eu gweini gyda chig moch a surop masarn; mae nhw wastad yn teimlo fel pleser arbennig iawn.

Wrth gwrs does yna ddim rheswm i beidio eu bwyta drwy gydol y flwyddyn, dwi’n aml yn eu bwyta fel brecwast arbennig ar benwythnos neu yn bwdin syml ond blasus pan fo amser yn brin. Ond wrth gwrs mae Dydd Mawrth Ynyd yn esgus perffaith i ni loddesta ar grempogau.

A dyna yn union y gwnes i’r bore ma gan fy mod adra gyda fy neiaint a nithoedd. Roedd hi fel ffatri grempogau yma y bore ma a phawb wrth eu boddau.

Mae’r rysait ar gyfer crempigau syml isod, neu beth am drio rhywbeth ychydig yn fwy mentrus?

Os ydych chi awydd gwneud rhywbeth ychydig yn wahanol eleni ewch chi ddim o’i le yn edrych tuag Awstria am ysbrydoliaeth. Dwi di blogio o’r blaen am fy hoff bwdinau crempog o Awstria, felly beth am drio Kaiserchmarrn – ymewrawdwr y crempogau. Pwdin swmpus sy’n groes rhwng crempog a soufflé ac sy’n cael ei weini efo compot ffrwythau.

Neu beth am Topfenpalatschinken – crempog wedi’i stwffio efo caws meddal a rhesins a’i bobi mewn cwstard. Beth well os da chi wir eisiau ddefnyddio’r holl fwydydd cyfoethog cyn dechrau’r grawys.

Neu os am rhywbeth hollol wahanol triwch Semlor. Byns cardamom o Sweden sydd wedi’i llenwi â phast almon a hufen. Mae nhw’n ogoneddus.

Rysait crempog syml

Cynhwysion

100g o flawd plaen
Pinsied o halen
2 wy
250ml o laeth
25g o fenyn wedi toddi

Dull

Hidlwch y blawd a’r halen mewn powlen. Cymysgwch yr wyau mewn cwpan. Gwnewch bant ynghanol y blawd a thywallt yr wyau i mewn.

Yn raddol ychwanegwch y llaeth gan gymysgu gyda chwisg llaw. Cymysgwch yn araf o’r canol gan gymysgu’r blawd o’r ochrau’n raddol. Dylai hyn sicrhau na fydd lympiau yn y gymysgedd.

Ar ôl ychwanegu’r llaeth i gyd, gadewch y cytew yn yr oergell i orffwys am ryw hanner awr.

Pan fyddwch chi’n barod i goginio’r crempogau toddwch y menyn mewn padell ffrio ac ychwanegu dau lond llwy fwrdd i’r cytew a chymysgu’n dda.
Tywalltwch y gweddill allan o’r badell a’i roi i un ochr. Defnyddiwch bapur cegin i gael gwared ar unrhyw fenyn sydd dros ben yn y badell er mwyn sicrhau nad ydych yn boddi eich crempog mewn menyn.

Yna, gyda’r gwres i fyny’n uchel, rhowch ddigon o gytew yn y badell i orchuddio’r gwaelod, gan droi’r badell o gwmpas i wneud yn siŵr bod y cytew’n ei orchuddio’n hafal. Gofalwch beidio â rhoi gormod o gytew yn y badell, fe ddylai’r crempogau fod yn eithaf tenau.

Ar ôl rhyw funud neu ddwy, fe ddylech weld swigod bach ar y grempog. Trowch y grempog drosodd a’u coginio am funud neu ddwy arall.

Bwytewch tra eu bod yn gynnes.

Marmalêd orenau seville

Ydyn ni’n cwympo allan o gariad efo marmalêd? Mae’n anodd gen i gredu hynny, mae’n un o fy ffefrynau i, ond mae’n debyg bod gwerthiant marmalêd wedi bod yn gostwng yn raddol ers blynyddoedd, ac i lawr 7% rhwng 2010 a 2012. Mae’n cael ei weld fel rhywbeth hen ffasiwn gyda pobl ifanc yn ffafrio mêl neu bast siocled i frecwast yn lle.

Ond galwch fi’n hen ffasiwn achos fe gymeraf i farmalêd siap dros rhyw bast siocled gor-felys unrhyw ddydd. Does yna ddim brecwast gwell na thost ffres efo digon o fenyn a marmalêd gyda myg mawr o de.

Ac mae’n llawn atgofion melys i mi hefyd, marmalêd oedd ffefryn Nain, dyna fyddai hi’n ei gael i frecwast bron bob bore. Ond roeddem ni’r wyrion a wyresau hefyd yn bwyta ein siâr hefyd, un a’i ar frechdan neu yn amlach na fyth ar cream crackers ar gyfer ein te bach ar ôl dod adref o’r ysgol.

Ond eto er gwatha’r ystadegau gwerthiant gwael dwi’n synhwyro bod y ffasiwn dros wneud eich marmaled eich hunain ar dwf. Mae nifer o fy ffrindiau yn ei wneud a dwi wedi gweld earthyglau di-ri yn canu clod marmalêd cartref eleni.

Os ydych am fynd ati i wneud eich marmalêd eich hunain mae yna un peth sy’n angenrheidiol; ac orenau Seville yw rheiny. A nawr ydi’r amser i’w wneud, achos mae tymor orenau Seville yn un byr. Mae nhw’n dechrau ymddangos mewn siopau a marchnadoedd tua canol mis Ionawr. Ond dy nhw ddim o gwmpas am yn hwy nag ychydig wythnosau, felly dy nhw ddim wastad yn hawdd i’w canfod. A dwi’n siwr mai dyna pam yr roedd Nain yn genud ei marmalêd hi gyda’r tuniau mawr o Marmade – sy’n cynnig yr orenau Seville wedi’i torri a’u paratoi yn barod.

Ond yn lwcus i mi roedden nhw’n ddigon hawdd i’w canfod yma yn Llundain.

Wrth gwrs fe allwch chi ddefnyddio orenau cyffredin, neu hyd yn oed ffrwythau citrws eraill ond fydd y marmalêd ddim cystal yn fy marn i. Mae orenau Seville ychydig yn fwy chwerw nag orenau cyffredin ac mae’r croen yn llawer mwy trwchus hefyd.

Mae’r gwaith o wneud marmaled ychydig yn llafurus, yn enwedig y job o dorri’r croen yn ddarnau mân. Ond fe fydd y rysait yma yn gwneud rhyw 8-10 jar o farmaled – felly digon i bara’r flwyddyn os nad ydych yn ei fwyta’n ddyddiol!

Cynhwysion

1kg o orenau Seville
2 litr o ddwr
2 lemon
2kg o siwgr gronynnog euraidd

Bydd hefyd angen 8-10 jar gwydr wedi’i sterileiddio, sosban go fawr a darn o ddefnydd muslin.

Dull

Y noson cyn gwneud y marmalêd ei hun, tynnwch y croen oddi ar yr orenau, gan ei sgorio yn chwarteri gyda chyllell finiog a’i blicio i ffwrdd.

Torrwch y croen yn ddarnau mân, mae fyny i chi pa mor fân neu drwchus yr ydych chi’n licio’r croen yn eich marmalêd ond cofiwch y bydden nhw’n ehangu rhywfaint wrth socian a choginio. Rhowch mewn sosban fawr.

Gosodwch ridyll dros eich sosban a gwasgwch yr holl sudd allan o’r orenau i mewn at y croen, yn ogystal a sudd y ddau lemon (mae hyn yn ychwnanegu pectin fydd yn helpu’r marmalêd i setio). Rhowch yr hadau a’r cnawd oren sy’n weddill yn eich muslin a’i glymu gyda chortyn neu fand elastig.

Rhwoch y sach muslin ynghanol y croen a’r sudd, a thywalltwch ddau little o ddŵr am ei ben. Rhowch gaead ar y sosban a gadewch i socian dros nos.

Pan fyddwch yn barod I wneud y marmalêd rhowch y sosban ar y gwres a chodi berw. Yna gadewch i fud ferwi am rhyw awr nes bod y croen yn feddal.

Trowch y gwres i ffwrdd a thynnwch y sach muslin allan, gan ei roi i un ochr mewn powlen i oeri am rhyw hanner awr. Pan fydd y sach muslin yn ddigon oer i’w ddal, gwasgwch yr holl sudd allan ohono i mewn i’r sosban, cyn taflu’r cynnwys.

Nawr ychwanegwch y siwgr a throi’r gwres i fyny yn uchel, a’i ferwi yn galed am rhyw 30-40 munud, nes ei fod yn cyraedd y pwynt setio. Os oes gennych thermomedr siwgr dylai’r tymheredd fod tua 104C, ond y ffordd orau o gadarnhau yw drwy wneud prawf ar soser oer.

Felly rhowch ddwy soser yn y rhewgell nes eu bod yn oer, a phan fyddwch yn barod i brofi’r marmalêd rhowch lwy fwrdd ohono ar y soser a’i osod yn yr oergell am bum munud. Tynnwch allan a phwyswch ar y marmalêd yn ysgafn gyda’ch bys, oes oes croen wedi ffurffio, sy’n crychu wrth ei bwyso yna mae’n barod. Os ddim parhewch i ferwi am 5 munud ymhellach, cyn gwneud prawf arall.

Pan fydd y marmaled yn barod, trowch y gwres i ffwrdd a gadewch i oeri am rhyw bymtheg munud cyn ei dywallt i mewn i’ch potiau wedi’i sterileiddio, Rhowch gaead arnyn nhw yn syth a gadewch i oeri yn llwyr.