Marmalêd orenau seville

Ydyn ni’n cwympo allan o gariad efo marmalêd? Mae’n anodd gen i gredu hynny, mae’n un o fy ffefrynau i, ond mae’n debyg bod gwerthiant marmalêd wedi bod yn gostwng yn raddol ers blynyddoedd, ac i lawr 7% rhwng 2010 a 2012. Mae’n cael ei weld fel rhywbeth hen ffasiwn gyda pobl ifanc yn ffafrio mêl neu bast siocled i frecwast yn lle.

Ond galwch fi’n hen ffasiwn achos fe gymeraf i farmalêd siap dros rhyw bast siocled gor-felys unrhyw ddydd. Does yna ddim brecwast gwell na thost ffres efo digon o fenyn a marmalêd gyda myg mawr o de.

Ac mae’n llawn atgofion melys i mi hefyd, marmalêd oedd ffefryn Nain, dyna fyddai hi’n ei gael i frecwast bron bob bore. Ond roeddem ni’r wyrion a wyresau hefyd yn bwyta ein siâr hefyd, un a’i ar frechdan neu yn amlach na fyth ar cream crackers ar gyfer ein te bach ar ôl dod adref o’r ysgol.

Ond eto er gwatha’r ystadegau gwerthiant gwael dwi’n synhwyro bod y ffasiwn dros wneud eich marmaled eich hunain ar dwf. Mae nifer o fy ffrindiau yn ei wneud a dwi wedi gweld earthyglau di-ri yn canu clod marmalêd cartref eleni.

Os ydych am fynd ati i wneud eich marmalêd eich hunain mae yna un peth sy’n angenrheidiol; ac orenau Seville yw rheiny. A nawr ydi’r amser i’w wneud, achos mae tymor orenau Seville yn un byr. Mae nhw’n dechrau ymddangos mewn siopau a marchnadoedd tua canol mis Ionawr. Ond dy nhw ddim o gwmpas am yn hwy nag ychydig wythnosau, felly dy nhw ddim wastad yn hawdd i’w canfod. A dwi’n siwr mai dyna pam yr roedd Nain yn genud ei marmalêd hi gyda’r tuniau mawr o Marmade – sy’n cynnig yr orenau Seville wedi’i torri a’u paratoi yn barod.

Ond yn lwcus i mi roedden nhw’n ddigon hawdd i’w canfod yma yn Llundain.

Wrth gwrs fe allwch chi ddefnyddio orenau cyffredin, neu hyd yn oed ffrwythau citrws eraill ond fydd y marmalêd ddim cystal yn fy marn i. Mae orenau Seville ychydig yn fwy chwerw nag orenau cyffredin ac mae’r croen yn llawer mwy trwchus hefyd.

Mae’r gwaith o wneud marmaled ychydig yn llafurus, yn enwedig y job o dorri’r croen yn ddarnau mân. Ond fe fydd y rysait yma yn gwneud rhyw 8-10 jar o farmaled – felly digon i bara’r flwyddyn os nad ydych yn ei fwyta’n ddyddiol!

Cynhwysion

1kg o orenau Seville
2 litr o ddwr
2 lemon
2kg o siwgr gronynnog euraidd

Bydd hefyd angen 8-10 jar gwydr wedi’i sterileiddio, sosban go fawr a darn o ddefnydd muslin.

Dull

Y noson cyn gwneud y marmalêd ei hun, tynnwch y croen oddi ar yr orenau, gan ei sgorio yn chwarteri gyda chyllell finiog a’i blicio i ffwrdd.

Torrwch y croen yn ddarnau mân, mae fyny i chi pa mor fân neu drwchus yr ydych chi’n licio’r croen yn eich marmalêd ond cofiwch y bydden nhw’n ehangu rhywfaint wrth socian a choginio. Rhowch mewn sosban fawr.

Gosodwch ridyll dros eich sosban a gwasgwch yr holl sudd allan o’r orenau i mewn at y croen, yn ogystal a sudd y ddau lemon (mae hyn yn ychwnanegu pectin fydd yn helpu’r marmalêd i setio). Rhowch yr hadau a’r cnawd oren sy’n weddill yn eich muslin a’i glymu gyda chortyn neu fand elastig.

Rhwoch y sach muslin ynghanol y croen a’r sudd, a thywalltwch ddau little o ddŵr am ei ben. Rhowch gaead ar y sosban a gadewch i socian dros nos.

Pan fyddwch yn barod I wneud y marmalêd rhowch y sosban ar y gwres a chodi berw. Yna gadewch i fud ferwi am rhyw awr nes bod y croen yn feddal.

Trowch y gwres i ffwrdd a thynnwch y sach muslin allan, gan ei roi i un ochr mewn powlen i oeri am rhyw hanner awr. Pan fydd y sach muslin yn ddigon oer i’w ddal, gwasgwch yr holl sudd allan ohono i mewn i’r sosban, cyn taflu’r cynnwys.

Nawr ychwanegwch y siwgr a throi’r gwres i fyny yn uchel, a’i ferwi yn galed am rhyw 30-40 munud, nes ei fod yn cyraedd y pwynt setio. Os oes gennych thermomedr siwgr dylai’r tymheredd fod tua 104C, ond y ffordd orau o gadarnhau yw drwy wneud prawf ar soser oer.

Felly rhowch ddwy soser yn y rhewgell nes eu bod yn oer, a phan fyddwch yn barod i brofi’r marmalêd rhowch lwy fwrdd ohono ar y soser a’i osod yn yr oergell am bum munud. Tynnwch allan a phwyswch ar y marmalêd yn ysgafn gyda’ch bys, oes oes croen wedi ffurffio, sy’n crychu wrth ei bwyso yna mae’n barod. Os ddim parhewch i ferwi am 5 munud ymhellach, cyn gwneud prawf arall.

Pan fydd y marmaled yn barod, trowch y gwres i ffwrdd a gadewch i oeri am rhyw bymtheg munud cyn ei dywallt i mewn i’ch potiau wedi’i sterileiddio, Rhowch gaead arnyn nhw yn syth a gadewch i oeri yn llwyr.